BNEWS Bộ Công Thương với vai trò của mình đang đứng trước cơ hội lịch sử để tạo nên dấu ấn mới trong quá trình công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước.

Điểm sáng chiến lược
Giai đoạn 2020–2025 mở đầu bằng cú sốc dịch COVID-19 khiến nhiều ngành sản xuất chủ lực đình trệ, hệ thống cung ứng toàn cầu đứt gãy và nhu cầu tiêu dùng suy giảm mạnh. Thế nhưng, thay vì rơi vào vòng xoáy bị động, Đảng bộ Bộ Công Thương đã chủ động chuyển đổi phương thức điều hành, thiết lập các nhóm công tác đặc biệt để xử lý đứt gãy chuỗi cung ứng, thúc đẩy thương mại số và chuẩn hóa quy trình xuất nhập khẩu. Do đó, xuất khẩu vẫn duy trì đà tăng trưởng bình quân đáng kể, nhất là trong nhóm hàng chế biến chế tạo,động lực chủ lực kéo tăng trưởng công nghiệp.
Về thị trường trong nước, Bộ Công Thương đã triển khai hàng loạt biện pháp ổn định cung cầu, điều hòa giá cả, bảo đảm an ninh năng lượng và an ninh lương thực trong bối cảnh thế giới liên tục biến động. Cùng đó, việc điều hành thị trường xăng dầu, điện, thép, vật tư nông nghiệp… được đánh giá ngày càng minh bạch, bám sát tín hiệu thị trường.
Nhìn nhận về kết quả này, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh: Ổn định thị trường nội địa chính là yếu tố then chốt bảo đảm đời sống nhân dân và tạo môi trường ổn định cho doanh nghiệp duy trì sản xuất. Không chỉ xử lý ngắn hạn, nhiệm kỳ này còn cho thấy tầm nhìn dài hạn khi thúc đẩy tái cơ cấu công nghiệp, tập trung vào những ngành nền tảng như năng lượng, luyện kim, hóa chất, công nghiệp hỗ trợ, vật liệu mới và chế biến sâu nông sản. Việc từng bước giảm phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu, mở rộng đầu tư sản xuất trong nước và ưu tiên thu hút FDI có hàm lượng công nghệ cao cho thấy sự chuyển dịch từ mở rộng quy mô sang nâng cấp cấu trúc quyết định sức cạnh tranh lâu dài của công nghiệp Việt Nam.

Một trong những điểm sáng nổi bật nhất nhiệm kỳ vừa qua là hội nhập kinh tế quốc tế. Hàng loạt hiệp định thương mại tự do thế hệ mới được triển khai hiệu quả bao gồm Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA), Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Vương uốc Anh (UKVFTA), Hiệp định Đối tác Kinh tế Khu vực (RCEP)… giúp Việt Nam mở cửa thị trường đến hơn 50 quốc gia và đối tác kinh tế quan trọng. Hơn nữa, việc tận dụng tốt ưu đãi thuế quan đã giúp xuất khẩu của Việt Nam duy trì tăng trưởng ngay cả khi kinh tế thế giới suy giảm.

Cùng đó, trong nhiệm kỳ 2020 – 2025, Bộ Công Thương đã chủ động rà soát hàng trăm văn bản quy phạm pháp luật, loại bỏ những quy định lỗi thời, giảm mạnh điều kiện kinh doanh không còn phù hợp và ứng dụng công nghệ số trong các lĩnh vực quản lý nhà nước.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên khẳng định: Việc cắt giảm điều kiện kinh doanh và tăng tính tự chủ cho doanh nghiệp là chủ trương nhất quán, hướng đến môi trường kinh doanh thông thoáng, minh bạch và cạnh tranh hơn. Đây là nền tảng để doanh nghiệp tiết giảm chi phí, rút ngắn thời gian xử lý thủ tục, đồng thời tạo ra sự thống nhất giữa cơ quan quản lý.

Hơn nữa, mạng lưới quản lý thị trường tiếp tục được kiện toàn, hoạt động bài bản và chủ động hơn trong phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, hàng kém chất lượng. Đây là nền tảng quan trọng cho mục tiêu xây dựng thị trường lành mạnh nhằm nâng cao chất lượng sống của người dân và bảo vệ quyền lợi doanh nghiệp chân chính.
Nhìn từ góc độ vĩ mô, các chuyên gia nhận định thành tựu quan trọng nhất của nhiệm kỳ 2020– 2025 không chỉ nằm ở các chỉ số tăng trưởng, mà ở ba nền tảng cốt lõi là thể chế được củng cố, cấu trúc công nghiệp được nâng cấp và vị thế thương mại quốc tế của Việt Nam được tăng cường đáng kể. Điều này cho thấy ngành công thương đã chuyển mình từ vai trò điều hành ổn định sang kiến tạo phát triển, mở ra dư địa mới cho giai đoạn tiếp theo.

Cũng trên tinh thần đó, Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân đánh giá kết quả đạt được trong lĩnh vực xuất nhập khẩu thời gian qua đã khẳng định tính đúng đắn của đường lối hội nhập, đồng thời thể hiện vai trò dẫn dắt của ngành công thương trong việc giữ vững các chuỗi lưu thông và thúc đẩy thương mại biên giới.

“Đảng ủy và tập thể lãnh đạo Cục Xuất nhập khẩu đã nỗ lực lãnh đạo, chỉ đạo triển khai toàn diện các nhiệm vụ chính trị được giao, tham mưu kịp thời giúp Bộ trưởng quản lý nhà nước và thực thi pháp luật trong hoạt động xuất nhập khẩu, thương mại biên giới, xuất xứ hàng hóa và logistics”. Đây là những lĩnh vực có tính chất chiến lược, giữ vai trò quan trọng trong kết nối thị trường và ổn định vận hành của nền kinh tế”, Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân chỉ rõ.
Với vai trò chủ công trong xây dựng chính sách xuất nhập khẩu, ông Nguyễn Anh Sơn - Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu cho biết: Đơn vị sẽ tiếp tục làm tốt vai trò tham mưu, xây dựng và thực thi chính sách, phấn đấu hoàn thành 100% chương trình công tác hàng năm. Cùng đó, phối hợp với các bộ, ngành liên quan để tham mưu điều hành nhập khẩu theo hạn ngạch thuế quan, tăng cường dự báo và cảnh báo thị trường, kịp thời hướng dẫn thực thi các cam kết FTA đã ký kết và đang đàm phán. Đây sẽ là trụ cột giúp Việt Nam thích ứng với môi trường thương mại toàn cầu ngày càng phức tạp.
Kỳ vọng bứt phá

Nhận định từ các chuyên gia, giai đoạn 2026 –2030 được dự báo là thời kỳ cạnh tranh gay gắt hơn, yêu cầu chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, trung hòa carbon và tiêu chuẩn thương mại, kỹ thuật ngày càng khắt khe. Đó cũng là giai đoạn mà Việt Nam cần xây dựng một vị thế mới không chỉ tham gia chuỗi cung ứng mà phải vươn lên nấc thang giá trị cao hơn, trở thành trung tâm sản xuất, thương mại của khu vực Đông Nam Á. Vì vậy, phương hướng mới của Bộ Công Thương đặt nặng yêu cầu tự chủ, xanh hóa, số hóa, hội nhập sâu là hoàn toàn phù hợp bối cảnh.

Ngoài ra, nhu cầu điện tăng mạnh giai đoạn 2026 –2030 đòi hỏi Việt Nam phải phát triển cân bằng giữa năng lượng tái tạo và năng lượng truyền thống, đồng thời vận hành thị trường điện cạnh tranh theo chuẩn quốc tế. Bên cạnh đó, Bộ Công Thương xác định nhiệm kỳ tới sẽ tiếp tục số hóa toàn diện quản lý nhà nước, xây dựng cơ sở dữ liệu mở, minh bạch hóa thị trường và rút ngắn tối đa thủ tục liên quan tới đầu tư, sản xuất và xuất nhập khẩu.

Theo giới phân tích, nếu thực hiện đồng bộ và quyết liệt giải pháp đã đề ra, ngành công thương hoàn toàn có thể trở thành lực lượng dẫn dắt tăng trưởng, góp phần đưa Việt Nam tiến vào nhóm nền kinh tế có năng lực cạnh tranh cao trong khu vực. Quan trọng hơn, đóng góp vào mục tiêu lớn hơn của đất nước là xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, hiện đại và hội nhập sâu rộng.

Nhiệm kỳ mới vì thế không chỉ là tiếp nối mà là thời khắc mở ra một hành trình phát triển mới giàu cơ hội, nhiều thách thức nhưng đầy triển vọng. Bộ Công Thương với vai trò của mình đang đứng trước cơ hội lịch sử để tạo nên dấu ấn mới trong quá trình công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước.