Cục Công nghiệp - Bộ Công Thương
IGIP IGIP

Thứ hai, 17/11/2025 | 03:01

KHCN – Hợp tác quốc tế

Xây dựng nhà máy điện thông minh chuyển mình trong kỷ nguyên số

16/11/2025
Trong bối cảnh Cách mạng Công nghiệp 4.0 đang định hình lại toàn bộ ngành năng lượng, chuyển đổi số không còn là lựa chọn mà đã trở thành yêu cầu bắt buộc đối với các nhà máy điện. Nhận thức rõ điều đó, Công ty Cổ phần Thủy điện Thác Mơ (TMP) đang chủ động triển khai định hướng xây dựng Nhà máy điện Thông minh, đặt dữ liệu và công nghệ vào trung tâm của mọi hoạt động. Đây không chỉ là bước tiến về thiết bị, mà còn là sự chuyển đổi sâu rộng trong tư duy quản trị, cách thức vận hành và cấu trúc hệ

Những hệ thống PLC (Programmable Logic Controller - bộ điều khiển logic lập trình) và SCADA (Supervisory Control and Data Acquisition - hệ thống giám sát và thu thập dữ liệu) truyền thống dần lạc hậu, không còn được hỗ trợ, trong khi thiết bị thế hệ mới trên thế giới đã tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) như tiêu chuẩn bắt buộc. Vòng đời công nghệ rút ngắn khiến nhà máy nếu chậm chuyển đổi sẽ đánh mất lợi thế, đối diện với chi phí nâng cấp cao hơn và nguy cơ tụt hậu. Trước thực tế trên, TMP xác định rõ: không chuyển đổi số là tự đánh mất năng lực cạnh tranh của chính mình.

Để hình thành Nhà máy điện Thông minh, TMP không đi theo lối đầu tư cục bộ mà lựa chọn xây dựng một hệ sinh thái công nghệ đồng bộ, nơi mọi thành phần từ điều khiển, giám sát đến quản trị, dự báo được kết nối và liên thông dữ liệu.

Thành phần của Nhà máy điện thông minh. Ảnh: Ngọc Bích

Không chỉ dừng lại ở các hệ thống chức năng, TMP còn tiếp cận chuyển đổi số theo đúng chuẩn quốc tế, dựa trên mô hình tháp tự động hóa ISA-95. Mô hình này giúp kết nối dữ liệu từ cảm biến hiện trường (Level 0) lên đến cấp quản trị doanh nghiệp (Level 4) một cách nhất quán - nền tảng quan trọng để vận hành nhà máy dựa trên AI và phân tích dữ liệu lớn. Cấu trúc này được minh họa rõ trong hình sau:


Tháp tự động hóa theo mô hình của ISA-95. Ảnh: Ngọc Bích

Trên nền tảng hệ sinh thái công nghệ và cấu trúc điều khiển chuẩn hóa, Thác Mơ đã triển khai nhiều ứng dụng AI - IoT - Big Data vào thực tế, mang lại những thay đổi rõ rệt. AI được sử dụng để dự báo lưu lượng nước về hồ, hỗ trợ vận hành an toàn và chính xác hơn. Các cảm biến IoT theo dõi rung động, đảo của tổ máy, phóng điện cục bộ máy phát theo thời gian thực, qua đó phát hiện sớm bất thường. Trong tương lai, ứng dụng AI để dự đoán sớm hư hỏng giúp nhà máy chủ động ngăn ngừa sự cố, giảm thời gian dừng máy ngoài kế hoạch, ứng dụng AI để tạo hệ thống bảo trì tự động lập kế hoạch, tối ưu hóa nhân lực và vật tư. Đặc biệt, AI còn tối ưu phát điện thủy - mặt trời theo giá thị trường, mang lại hiệu quả kinh doanh thiết thực trong giai đoạn thị trường điện cạnh tranh ngày càng mạnh mẽ.

Bên cạnh đó, Digital Twin - bản sao số của tổ máy đang trở thành công cụ quan trọng trong phân tích kỹ thuật và ra quyết định vận hành. Công nghệ này giúp mô phỏng và đánh giá các kịch bản trước khi áp dụng vào thực tế, giảm rủi ro và tăng tính chủ động trong điều độ và lập phương án kỹ thuật. Tất cả những ứng dụng này mở ra một cách vận hành hoàn toàn mới: vận hành dự báo, vận hành theo dữ liệu và vận hành thông minh.

Những bước đi quyết liệt và bài bản đang giúp Thác Mơ tiến nhanh tới mô hình Nhà máy điện Thông minh nơi con người, dữ liệu và AI vận hành như một thể thống nhất. Tương lai của ngành Điện đòi hỏi sự chủ động, đổi mới liên tục và TMP đã lựa chọn con đường đó: đi trước, dám đổi mới, kiên định với mục tiêu hiện đại hóa .
Nguồn: Đồng Nai Online

Tin cùng chuyên mục

Xây dựng nhà máy điện thông minh chuyển mình trong kỷ nguyên số

Trong bối cảnh Cách mạng Công nghiệp 4.0 đang định hình lại toàn bộ ngành năng lượng, chuyển đổi số không còn là lựa chọn mà đã trở thành yêu cầu bắt buộc đối với các nhà máy điện. Nhận thức rõ điều đó, Công ty Cổ phần Thủy điện Thác Mơ (TMP) đang chủ động triển khai định hướng xây dựng Nhà máy điện Thông minh, đặt dữ liệu và công nghệ vào trung tâm của mọi hoạt động. Đây không chỉ là bước tiến về thiết bị, mà còn là sự chuyển đổi sâu rộng trong tư duy quản trị, cách thức vận hành và cấu trúc hệ

16/11/2025