Ông Nguyễn Văn Minh, Tổng Biên tập Báo Công thương

Kinh tế báo chí trong kỷ nguyên số đang đối mặt với áp lực cạnh tranh chưa từng có, đòi hỏi các tòa soạn phải đổi mới toàn diện về công nghệ, nội dung cũng như đổi mới về mô hình kinh doanh và tư duy tổ chức để tồn tại và phát triển bền vững. Ông đánh giá ra sao về nhận định này?

Tôi hoàn toàn đồng tình. Đây là giai đoạn mà kinh tế báo chí phải bước vào chu kỳ tiến hóa mới, đổi mới toàn diện với tầm nhìn và hướng đi mới. Mô hình báo chí truyền thống “được nuôi” dựa hoàn toàn vào nguồn kinh phí ngân sách hay cả mô hình tự chủ theo hướng thị trường cực đoan đều không còn phù hợp. Áp lực đến từ việc mất độc quyền thông tin, thị phần quảng cáo bị nền tảng xuyên biên giới chiếm lĩnh, trong khi chi phí làm báo ngày càng tăng cao, đòi hỏi nhân lực “5 trong 1”: viết, quay, dựng, số hóa, phân tích dữ liệu… ngày càng cao.

Nhìn ra đời sống báo chí thế giới có nhiều kinh nghiệm đáng để chúng ta suy ngẫm. Thực tế quốc tế cho thấy: The New York Times đang sống bằng thu phí nội dung. Financial Times sống nhờ dữ liệu và hội thảo. Nhân Dân Nhật Báo tích hợp truyền thông công – tư trong một hệ sinh thái kỹ thuật số. Còn Mediacorp Singapore là mô hình doanh nghiệp truyền thông nhà nước quản trị hiện đại.

Tại Việt Nam, báo chí, nhất là báo chí chuyên ngành không thể đứng ngoài cuộc. Chúng ta buộc phải chuyển từ vai trò đưa tin sang tổ chức thông tin, kiến tạo kết nối, gợi mở chính sách, dẫn dắt hành vi. Báo chí không còn là “trạm trung chuyển” mà phải là “chuỗi giá trị truyền thông có sản phẩm, có dịch vụ, có mô hình kinh tế rõ ràng”.

Nhiều cơ quan báo chí đã chuyển từ vai trò đưa tin sang tổ chức thông tin, sự kiện kiến tạo kết nối, gợi mở chính sách, dẫn dắt hành vi

Quảng cáo - nguồn thu chủ lực của báo chí truyền thống đang bị các nền tảng số như Google, Facebook, YouTube chiếm lĩnh phần lớn thị phần. Theo ông, đâu là “lối ra” cho các cơ quan báo chí để vừa đáp ứng nhiệm vụ tuyên truyền mà vẫn thu hút được doanh thu quảng cáo?

Đúng là quảng cáo truyền thống đã không còn là “chỗ dựa” như trước. Phần lớn thị phần quảng cáo số đang nằm trong tay các nền tảng xuyên biên giới. Tại Việt Nam, có ước tính cho thấy 80 - 90% ngân sách quảng cáo online rơi vào tay Google, Facebook, YouTube.

Tôi cho rằng, “lối ra” không nằm ở việc giành giật lại thị phần quảng cáo bằng số lượng view, mà ở việc tái định vị báo chí như một chủ thể cung cấp dịch vụ thông tin giá trị, định hướng, có chiều sâu. Chúng tôi từng có giai đoạn kiếm được một phần thu từ Google Ads, nhưng xác định rất rõ đây chỉ là nguồn phụ trợ, không thể là chiến lược dài hạn.

Tại Báo Công thương, chúng tôi chuyển hướng sang ba trục chính:

Một là, hợp tác truyền thông chiến lược với doanh nghiệp có chuỗi giá trị quốc gia; trong đó nội dung báo chí gắn với các chủ đề lớn về công nghiệp, năng lượng, phát triển bền vững, xuất khẩu, hội nhập…

Hai là, phát triển kinh tế báo chí từ tổ chức sự kiện, tọa đàm, hội thảo chuyên đề, nơi báo chí không chỉ đưa tin mà đóng vai trò “kiến tạo kết nối và dẫn dắt thảo luận chính sách”.

Ba là, nghiên cứu tích hợp thương mại điện tử, đặc biệt trong các tuyến nội dung về sản phẩm công nghiệp nông thôn, sản phẩm OCOP (mỗi xã một sản phẩm), tiêu dùng thông minh. Báo chí không chỉ là nơi quảng bá, mà còn trở thành cầu nối trực tiếp giữa nhà sản xuất và thị trường, thông qua nền tảng số.

Nguồn: Báo Đầu tư