Trong khi đó, thị trường sản xuất linh kiện hàng không toàn cầu được đánh giá là một phân khúc khổng lồ. Năm 2023, giá trị ước đạt khoảng 950 tỷ USD, tập trung vào linh kiện thay thế (spare parts) phục vụ khai thác và vận hành máy bay. Dự báo đến 2030, quy mô thị trường này có thể đạt 1.233 tỷ USD, tốc độ tăng trưởng trung bình 4,2%/năm. Đây là phân khúc giàu tiềm năng, đặc biệt cho các doanh nghiệp sản xuất công nghiệp hỗ trợ, tập trung vào kết cấu thân vỏ, vật liệu composite, linh kiện cơ khí chính xác và các bộ phận cấu thành chính của máy bay.

Chiến lược tham gia chuỗi cung ứng và nâng cao năng lực nội địa

Thực tế cho thấy, các chi tiết kỹ thuật trong lĩnh vực động cơ hay hệ thống điều khiển hàng không yêu cầu độ chính xác cực cao, quy trình công nghệ, tiêu chuẩn vật liệu và kiểm soát chất lượng khắt khe. Các doanh nghiệp Việt Nam hiện mới chỉ đáp ứng được một phần năng lực sản xuất cơ bản. Chiến lược hợp lý là tập trung vào các phân khúc dễ tiếp cận, như khung vỏ và nội thất máy bay, trước khi tiến tới các bộ phận động cơ và hệ thống điện tử phức tạp.

Toàn cảnh Hội thảo. Ảnh: N.H

Yếu tố quyết định trong ngành không chỉ là chứng chỉ chất lượng, mà còn là nguồn nhân lực chuyên môn cao, thành thạo tiếng Anh và các tiêu chuẩn kỹ thuật quốc tế. Chi phí đầu tư và duy trì sản xuất trong ngành hàng không rất lớn, bao gồm cơ sở hạ tầng, máy móc, công nghệ, quy trình kiểm soát chất lượng và tuân thủ tiêu chuẩn. Do đó, doanh nghiệp cần có các dòng sản phẩm hỗ trợ khác để “nuôi” mảng hàng không trong giai đoạn đầu.

Quy trình tham gia chuỗi cung ứng bao gồm: năng lực sản xuất cơ bản, sản xuất mẫu thử, đánh giá khách hàng, ký hợp đồng chính thức, trước khi doanh nghiệp có thể chào hàng và tham gia đầy đủ vào chuỗi cung ứng quốc tế. Tại Việt Nam, hiện có rất ít doanh nghiệp sở hữu năng lực thực sự để sản xuất các chi tiết đặc thù như xử lý chống phá hủy, xử lý bề mặt và sơn – mạ.

Theo ông Trương Văn Kiên, Giám đốc Công ty TNHH 3 Points Aviation Vietnam, hợp tác và đầu tư nội địa là giải pháp khả thi. Nếu các doanh nghiệp Việt Nam chia sẻ đầu tư, phối hợp sản xuất trong các mảng công nghệ cao, có thể tạo ra chuỗi cung ứng nội địa mạnh mẽ, nâng cao khả năng xuất khẩu và tham gia sâu hơn vào thị trường quốc tế.

Ông Kiên cũng kiến nghị Nhà nước cần hỗ trợ chứng nhận chất lượng và tiêu chuẩn quốc tế, đơn giản hóa thủ tục nhập khẩu hóa chất đặc thù, đồng thời phát triển phòng thí nghiệm chuẩn quốc tế tại các viện nghiên cứu, trường đại học hoặc tập đoàn lớn như Viettel, giúp doanh nghiệp thực hiện thử nghiệm, hiệu chuẩn và kiểm soát chất lượng ngay trong nước.

Ông Nguyễn Vân, Phó Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ TP. Hà Nội (HANSIBA), nhấn mạnh, phát triển công nghiệp hàng không tại Việt Nam cần tập trung vào doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ, xây dựng hệ sinh thái, đào tạo nhân lực chất lượng cao, thu hút chuyển giao công nghệ và hợp tác chiến lược với các tập đoàn lớn (Airbus, Boeing, Embraer).

Các giải pháp cụ thể gồm: Đào tạo nguồn nhân lực; xây dựng năng lực chứng nhận; hỗ trợ chuyển giao công nghệ; Phát triển chuỗi cung ứng; liên kết doanh nghiệp; hợp tác chiến lược; kết nối với các hãng sản xuất hàng không lớn về logistics, vật liệu mới và chuyển đổi số; hoàn thiện khung pháp lý; đầu tư công nghệ cao; ứng dụng công nghệ mới; phát triển cơ sở hạ tầng;...

Hội thảo quốc tế tại Hà Nội đã mở ra cơ hội kết nối, hợp tác và phát triển bền vững cho doanh nghiệp Việt Nam trong chuỗi cung ứng công nghiệp hàng không toàn cầu. Qua đây, các doanh nghiệp có thể tiếp cận tiêu chuẩn quốc tế, nâng cao năng lực sản xuất, hợp tác chiến lược và dần khẳng định vị thế của Việt Nam trong mạng lưới sản xuất, cung ứng và tiêu dùng ngành hàng không khu vực châu Á và toàn cầu.